چرا نوشتن قرارداد حقوقی حتی بین دوستان و نزدیکان ضروری است؟

عباراتی مانند «وقتی اعتماد هست، قرارداد نوشتن چه ضرورتی دارد؟» یا «رفیقیم، این چه حرفیه؟»، به نظر برخی افراد نشان‌دهنده عمق اعتماد و دوستی است، اما این رویکرد در مناسبات حقوقی، ناکافی و خطرناک است. قرارداد، به‌ویژه در مواقع بروز اختلاف، به عنوان مستندی محکم و قابل استناد برای احقاق حقوق طرفین ضروری است. به عبارت دیگر، نوشتن قرارداد نه تنها برای قبل از بروز اختلاف بلکه به‌خصوص برای بعد از آن اهمیت دارد؛ زمانی که همه چیز طبق توافق پیش نمی‌رود و نیاز به ضمانت اجرا و الزام به تعهد احساس می‌شود. البته که قوانین در معاملات ملکی اهمیت زیادی دارد.

دلایل مهم برای عدم تنظیم قرارداد حقوقی و اصولی

بسیاری از افراد به دلایل مختلف از تنظیم قرارداد خودداری می‌کنند، که این امر می‌تواند به نتایج ناگواری منجر شود. از مهم‌ترین دلایل عدم تنظیم قرارداد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

الف. ساده‌انگاشتن قرارداد حقوقی

برخی افراد به اشتباه روابط حقوقی را ساده و بدون نیاز به تنظیم قرارداد می‌دانند. آن‌ها فکر می‌کنند که اعتماد کافی است و نیازی به مستندکردن توافق‌ها نیست. این ساده‌انگاری می‌تواند در نهایت منجر به مشکلاتی شود که حل آن‌ها بسیار پرهزینه و زمان‌بر خواهد بود.

ب. خوددرمانی حقوقی

گاهی افراد خودشان را از مشاوره حقوقی بی‌نیاز می‌دانند و به‌جای مشاوره با یک وکیل یا حقوق‌دان، سعی می‌کنند خودشان قرارداد بنویسند یا به توافق‌های شفاهی بسنده کنند. این «خوددرمانی حقوقی» می‌تواند باعث بروز اشتباهاتی شود که بعدها جبران آن‌ها بسیار سخت و حتی غیرممکن است.

پ. صرفه‌جویی در هزینه قرارداد حقوقی

صرفه‌جویی در هزینه‌های مربوط به تنظیم قرارداد یکی دیگر از دلایلی است که افراد از آن به‌عنوان توجیهی برای عدم تنظیم قرارداد استفاده می‌کنند. در حالی که هزینه‌های احتمالی ناشی از عدم تنظیم یک قرارداد اصولی، می‌تواند بسیار بیشتر از هزینه‌های اولیه باشد.

ت. کپی از نمونه قراردادهای اینترنتی و اتحادیه‌ای و چاپی

برخی افراد بدون توجه به جزئیات خاص و شرایط توافق خود، از نمونه قراردادهای موجود در اینترنت یا قراردادهای چاپی استفاده می‌کنند. این قراردادها ممکن است تمام نکات مهم و خاص توافق را پوشش ندهند و در نهایت به بروز مشکلات حقوقی منجر شوند.

ث. تعارفات بیهوده، احترامات ظاهری، و اعتمادهای نابجا

گاهی افراد به دلیل تعارفات و ملاحظات دوستی و فامیلی از تنظیم قرارداد خودداری می‌کنند. آن‌ها فکر می‌کنند که نوشتن قرارداد به معنی عدم اعتماد است، در حالی که دقیقاً برای حفظ دوستی و جلوگیری از بروز اختلافات احتمالی، تنظیم قرارداد ضروری است.

پیامدهای عدم تنظیم قرارداد حقوقی: مشکلاتی که ممکن است بروز کنند

وقتی قراردادی مکتوب و قانونی وجود نداشته باشد، اثبات تعهدات طرفین بسیار دشوار می‌شود. در صورت عدم انجام تعهدات توسط طرف مقابل، شما نمی‌توانید به مرجع صالحی مراجعه کرده و الزام او را به انجام تعهداتش درخواست کنید. تنظیم قرارداد به شما این امکان را می‌دهد که در صورت نیاز، به‌راحتی به تعهدات مندرج در قرارداد استناد کرده و از حقوق خود دفاع کنید.

الف. ثابت نشدن وجود رابطه قرارداد حقوقی

وقتی توافق به‌صورت یک قرارداد مکتوب و بر اساس قوانین و مقررات تنظیم نمی‌شود، ممکن است رابطه قراردادی میان طرفین احراز نشود. به عنوان مثال، اگر در خصوص توافق انجام‌شده چک یا سفته‌ای که جزو اسناد تجاری است رد و بدل شده باشد و طرف مقابل به تعهداتش عمل نکند، در صورت عدم وجود قرارداد، شما ممکن است مجبور به پرداخت مبلغ نوشته‌شده شوید. این در حالی است که اگر قرارداد وجود داشت، با استناد به آن و اثبات عدم انجام تعهد، می‌توانستید از پرداخت جلوگیری کنید.

ب. ایجاد اختلاف در مورد موضوعات مختلف تفاهم

در جریان همکاری و در حین اجرای تفاهم‌نامه، ممکن است اختلافاتی میان طرفین ایجاد شود. این اختلافات ممکن است به دلیل برداشت‌های متفاوت از تعهدات طرفین باشد. وقتی قرارداد وجود داشته باشد، می‌توان به مفاد آن رجوع کرد و به‌راحتی اختلافات را حل کرد. در غیر این صورت، حتی مذاکرات دوستانه نیز ممکن است به حل اختلاف منجر نشود و همکاری میان طرفین به قطع و بروز خسارت‌های ناشی از آن بینجامد.

پ. نبود تضمین انجام نشدن تعهدات

تعیین ضمانت اجرا برای عدم انجام تعهدات و امکان الزام طرف خاطی به انجام تعهدات از مزایای تحریر قرارداد است. بدون وجود قرارداد، هیچ تضمینی برای انجام تعهدات وجود ندارد و در صورت بروز تخلف، طرفین نمی‌توانند به‌راحتی به حقوق خود دست یابند.

ضرورت تنظیم قرارداد در همکاری‌های تجاری و حرفه‌ای

برای روشن‌تر شدن اهمیت تنظیم قرارداد، باید به این نکته توجه کرد که چه اشخاص حقیقی (افراد عادی) و چه اشخاص حقوقی (مانند شرکت‌ها)، در مناسبات شغلی خود نیازمند همکاری و تعامل با دیگران هستند. گاه موضوع همکاری از اهمیت زیادی برخوردار است، مثلاً زمان به انجام رساندن پروژه یا تحویل کالاها، و همین‌طور مبلغ تفاهم ممکن است مبلغی قابل‌توجه باشد. در این موارد، تنظیم قرارداد رسمی و قانونی ضروری است.

چگونه یک قرارداد حقوقی اصولی تنظیم کنیم؟

برای تنظیم یک قرارداد اصولی، توصیه می‌شود که به یک حقوق‌دان با زمینه تخصصی مرتبط مراجعه کنید. این مشاور می‌تواند به شما کمک کند تا تمام جوانب قانونی را در نظر بگیرید و قراردادی جامع و بدون نقص تنظیم کنید.

ب. شرکت در دوره‌های تخصصی قرارداد‌نویسی

اگر خودتان قصد نگارش قرارداد را دارید، حتماً در دوره‌های تخصصی قرارداد‌نویسی شرکت کنید. این دوره‌ها به شما آموزش می‌دهند که چگونه قراردادهای قانونی و مستند تنظیم کنید و از مشکلات احتمالی جلوگیری کنید. رعایت نکردن اصول قرارداد‌نویسی می‌تواند منجر به باطل شدن قرارداد و صرف وقت و هزینه زیاد برای حل مشکلات شود.

نتیجه‌گیری: قرارداد، محافظ حقوق و روابط دوستانه

در نهایت، باید به این نکته توجه کرد که قرارداد نه تنها برای حفظ حقوق مالی و قانونی طرفین بلکه برای حفظ روابط دوستانه و جلوگیری از بروز اختلافات نیز ضروری است. تنظیم یک قرارداد اصولی، مستند و قانونی به شما اطمینان می‌دهد که در صورت بروز مشکل، ابزار لازم برای حل آن را در اختیار دارید. به همین دلیل، پیشنهاد می‌شود که در هر تعامل و توافقی، از تنظیم قرارداد غافل نشوید و در این مسیر از مشاوره حقوقی بهره بگیرید. اعتماد مهم است، اما قرارداد است که اعتماد را به تعهدی قانونی و قابل استناد تبدیل می‌کند.

مطلب قبلی

مدارک لازم برای انتقال سند مالکیت املاک: تفاوت‌ها، جزئیات و الزامات کامل

مطلب بعدی

تأثیرات هوش مصنوعی بر زندگی انسان و جامعه